Chữa đau bao tử bằng đông y được mô tả trong chứng ‘‘vị quản thống’’. Y học cổ truyền cho rằng nguyên nhân của bệnh là do các yếu tố về tinh thần. Y học cổ truyền có nhiều bài thuốc để điều trị chứng bệnh đau bao tử.
Mặc dù có độ an toàn và lành tính cao. Tuy nhiên các bài thuốc từ Đông y đều có tác dụng chậm nên cần phải kiên trì khi thực hiện.
Mục lục
Tìm hiểu chữa đau bao tử bằng đông y
Theo Đông y chữa bệnh đau bao tử được mô tả trong chứng ‘‘vị quản thống’’. Đông y chữa bệnh đau bao tử cho rằng nguyên nhân của bệnh là do các yếu tố về tinh thần. Như: lo lắng, suy nghĩ, tức giận quá độ và kéo dài sẽ ảnh hưởng đến chức năng tạng tỳ.
Vị làm tỳ không kiện vận vị mất chức năng thu nạp dẫn đến khí trệ. Huyết ứ, đau bụng, đầy bụng, chậm tiêu, buồn nôn và nôn.
Nguyên nhân gây đau bao tử theo đông y
Do ngoại cảm hàn tà xâm nhập vào Vị
- Hoặc do ăn uống các thức ăn sống lạnh, hàn tích ở trong làm cho Vị đau.
- Hoặc do Tỳ Vị đang bị hư hàn lại bị hàn tà xâm nhập gây ra đau.
- Hoặc do ăn uống không điều độ, no đói thất thường. Ăn nhiều thức ăn béo, ngọt sinh ra thấp nhiệt ở trong gây đau.
- Hoặc do thức ăn uống đình trệ không tiêu hóa được gây đau.
- Cũng có thể do giun gây đau.
Do can khí phạm vị
- Do lo nghĩ uất ức làm tổn thương Can (Nộ thương Can), Can khí không sơ tiết được, phạm đến Vị, làm cho Can Vị không điều hòa, khí cơ bị uất trệ gây ra đau.
- Hoặc do khí bị uất hóa thành Hỏa, hỏa uất làm tổn thương phần âm, dịch vị bị khô gây ra đau (đau ngày càng tăng hoặc đau liên miên).
Do tỳ vị hư hàn
- Do lao động qúa sức, no đói thất thường khiến Tỳ Vị bị tổn thương, Tỳ dương bất túc nên hàn phát sinh gây đau.
- Tuy phân ra làm 3 loại như trên nhưng các sách giáo khoa đều thống nhất nguyên nhân chủ yếu là do không thông (thống tắc bất thông – đau là do không thông).
Phương pháp chữa đau bao tử bằng Đông Y với từng thể bệnh
Đông y có nhiều bài thuốc để điều trị chứng bệnh này tùy theo các thể:
Chữa đau bao tử theo Đông Y với bệnh khí trệ
- Triệu chứng: Thường gặp trong trường hợp vừa loét dạ dầy vừa loét hành tá tràng. Đau vùng thượng vị lan ra sườn, xuyên ra sau lưng. Bụng đầy trướng, cự án, ợ hơi, ợ chua, lưỡi đỏ, rêu trắng hoặc vàng mỏng, mạch huyền
- Pháp trị: Hoà can, lý khí, sơ gan giải uất sơ can hoà vị
- Bài thuốc: Sài hồ 8g, Bạch thược 12g, Chỉ thực 8g, Thanh bì 8 g, Mai mực 12 g, Huyền hồ 8g, Hương phụ 8 g, Trích thảo 4 g, Xuyên khung 8g.
Can khí phạm vị
- Triệu chứng: bụng trên đầy trướng, vùng thượng vị đau xuyên ra hai bên hông. Ợ hơi, ợ chua, táo bón, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch trầm huyền.
- Pháp điều trị: Sơ can lý khí, hòa vị chỉ thống.
- Bài thuốc: Sài hồ sơ can tán.
Sài hồ 8g, bạch thược 12g, cam thảo 4g, chỉ xác 8g, hương phụ 8g, xuyên khung 8g. Sắc ngày uống 1 thang.
Chữa đau bao tử bằng Đông Y với thể hỏa uất
- Triệu chứng: vùng thượng vị đau nhiều, đau rát, cự án, miệng khô đắng, hay ợ chua, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác.
- Pháp điều trị: Sơ can, tiết nhiệt, dưỡng âm, hòa vị.
- Bài thuốc: Nhất quán tiễn. Sa sâm 12g, đương qui 12g, câu kỷ tử 12g, mạch đông 12g, sinh địa 14, xuyên luyện tử 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa đau bao tử bằng Đông Y với bệnh thể huyết ứ
- Triệu chứng: đau dữ dội ở một vị trí nhất định ở vùng thượng vị, cự án. Có thể có nôn ra máu, đi ngoài phân đen, môi đỏ, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác, hữu lực.
- Pháp điều trị: thông lạc hoạt huyết hay lương huyết chỉ huyết.
- Bài thuốc: Thất tiêu tán. Bao gồm: Ngũ linh chi 12g, bồ hoàng 12g. Tán bột mỗi ngày uống 10g chia 2 lần.
Tỳ vị hư hàn
- Triệu chứng: đau vùng thượng vị liên miên, nôn nhiều, mệt mỏi, thích xoa bóp và chườm nóng, đầy bụng, nôn ra nước trong, sợ lạnh, chân tay lạnh, đại tiện phân nát, có lúc táo, rêu lưỡi trắng, chất lưỡi nhợt, mạch hư tế.
- Pháp điều trị: Ôn trung tán hàn.
- Bài thuốc: Hoàng kỳ kiến trung thang. Bao gồm: Hoàng kỳ 8g, gừng sống 5 lát, hương phụ 12g, quế chi 12g, bạch thược 10g, đại táo 16g, cao lương khương 8g, cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
Một số bài thuốc bổ sung dành cho người tì hư với các vấn đề khác.
- Với người tì hư thấp vượng: thêm Bạch truật, Phục linh;
- Tì khí hư: thêm Đảng sâm;
- Trung tiêu hư hàn: thêm Sa nhân, Thảo đậu khấu;
- Huyết ứ ở vị: thêm Bồ hoàng, Linh chi;
- Lưỡi chua: thêm Ngoã lăng tử,
- Vị nhiệt: thêm Sinh thạch cao, Hoàng cầm
- Ăn uống vẫn bình thường: bỏ Tam tiên, Lai phục tử;
- Vô tâm hạ bĩ (tắc ở bụng trên): bỏ Binh lang phiến;
- Vị âm hư thì giảm các vị lý khí một cách thích đáng: thêm Thiên hoa phấn, Thốn đông.
Đau bao tử hàn thấp
- Triệu chứng: Vị quản đầy đau khó chịu, ăn không thấy ngon, miệng dính nhớt, đầu mình nặng nề, đại tiện lỏng nhão, hoặc tiết tả, rêu lưõi trắng nhớt, mạch nhu, ăn nhiều đồ sống lạnh, trung dương bị dồn ép, tỳ không vận hoá gây nên
- Pháp trị: kiện tỳ hoá thấp
- Bài thuốc: vị linh thang. Bao gồm: Xương truật 12g, Hậu phác 10g, Tang bì 6g, Trạch tả 12 g, Trư linh 8 g, Cam thảo 4 g, Nhục quế 4 g, Bạch truật 8 g, Phục linh 8g, Sinh khương 5 g.
Lưu ý khi chữa đau bao tử bằng Đông y
Mặc dù bài thuốc từ Đông y được đánh giá là có độ an toàn, lành tính cao. Tuy nhiên việc áp dụng bài thuốc không thích hợp có thể khiến bệnh chuyển biến xấu và gây ra một số tác dụng phụ.
Cần kiên trì thực hiện bài thuốc trong thời gian dài để đạt được kết quả như mong đợi
Khi thực hiện chữa đau bao tử bằng Đông y, bạn nên chú ý những điều sau đây:
- Hầu hết các bài thuốc từ dược liệu thiên nhiên đều có tác dụng chậm. Vì vậy cần kiên trì thực hiện để đạt được kết quả như mong đợi.
- Thận trọng khi lựa chọn nguyên liệu và bài thuốc phù hợp với thể trạng. Để tránh những rủi ro tiềm ẩn, bạn nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền để được tư vấn cụ thể.
- Hiện tại có nhiều chế phẩm dạng viên nang, viên nén chiết xuất từ Đông y. Tuy nhiên tự ý sử dụng những loại thuốc này có thể gây ra những tác dụng không mong muốn.
- Đối với trường hợp đang điều trị bằng thuốc Tây y, cần cân nhắc về tương tác nếu có ý định phối hợp với những bài thuốc từ dược liệu thiên nhiên.
- Bài thuốc Đông y có tác dụng chậm nên không thích hợp với tình trạng bệnh nghiêm trọng. Với trường hợp này, bạn nên điều trị theo phác đồ được bác sĩ chỉ định.
- Cần kết hợp việc sử dụng thuốc với chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học. Tránh sử dụng rượu bia và các chất kích thích.
- Tác dụng của bài thuốc từ Đông y không có tính đồng nhất. Vì vật sẽ có trường hợp không nhận thấy bất cứ cải thiện lâm sàng nào khi áp dụng.